Hit the Tone! Indie en Alternative

Maak je gitaargeluid vuil en omarm de bedwelmende essentie van indie (of alternatieve rock, of wat dan ook)

Wat bedoel je, INDIE kan veel dingen betekenen?

Weinig termen hebben zoveel verwarring veroorzaakt als indie. Is het gewoon een manier van doen? Is het een genre? Is het als een ding begonnen en is het nu iets anders geworden? Wat is indie en wat is alternatieve rock? Zal indie de klimaatcrisis oplossen? Ik ben bang, geachte lezer, dat je elders naar die antwoorden moet zoeken. Hier hebben we het min of meer over een heel concreet geluid: het geluid dat sinds het midden van de jaren ’80 werd gecreëerd door (voornamelijk Amerikaanse) bands rond kleine onafhankelijke labels met een relatief populariteitsniveau (Matador, K, Merge) en die één voet in de tweede golf van Amerikaanse punk hebben en de andere in de “4 Bs” (Beatles, Byrds, Flying Burrito Brothers, Big Star). We hebben het natuurlijk over bands als Pavement, Sonic Youth, Dinosaur Jr., Yo La Tengo, The Pixies… Onberispelijke melodieën en zeker naïeve en lo-fi sentimenten, maar ook distortion, snelheid en kracht. Deze mix van kalmte en storm is zeker het meest karakteristieke kenmerk van het geluid waar we naar op zoek zijn. Een geluid dat, over gitaren gesproken, je vooral uit de pedalen en de versterker moet genereren. En zelfs de manier waarop je je gitaar draagt telt mee:) Dus trek je geruite overhemden aan, doe geen moeite om je haar te kammen en zing zoals Lou Barlow: Gimme indie rock!

Zonder een goede gitaar kom je nergens

Als er een gitaar is die kenmerkend is voor het geluid waar we naar op zoek zijn, is het de Fender Jazzmaster, gebruikt door mensen zoals Ira Kaplan van Yo La Tengo (video hierboven), Thurston Moore en Lee Ranaldo van Sonic Youth of J Mascis van Dinosaur Jr., die trouwens met Fender een van de meest bekendste signature-modellen heeft ontwikkeld. Maar het is niet de enige: er was Peter Buck (van REM) met een Rickenbacker, D Boon (van Minutemen) met een Telecaster, Kurt Cobain (Nirvana) met een hybride van Jaguar en Mustang, Joey Santiago (The Pixies) met een Gibson Les Paul, Frank Black (ook van The Pixies) met een Mustang. Wat we bedoelen is dat, gezien de breedte van referenties die onder dit soort geluid vallen, het via vrijwel elke gitaar kan worden bereikt. Er zijn echter bepaalde details die het overwegen waard zijn.

Hoewel het meestal wordt aanbevolen om de pitch- en volumepotentiometers op 10 in te stellen, moeten we er rekening mee houden dat het geluid waarnaar we op zoek zijn vaak gebaseerd is op veranderingen in intensiteit (iets dat uit een combinatie van Hüsker Dü en The Pixies is genomen, DIT nummer bijvoorbeeld ), wat ons zal dwingen, zodra we onze distortion hebben gevonden, om de volumepotentiometer te gebruiken, omdat het degene is die we het dichtst bij ons hebben tijdens het spelen. Ten slotte moet je bij het kiezen van je gitaar uiteraard rekening houden met het soort geluid dat je in gedachten hebt. Vooral vanwege de elementen.

De single coil elementen zijn de oudste en worden gekenmerkt door een helder, rond en warm geluid. Het probleem is dat ze een constante buzz kunnen veroorzaken wanneer je op hoge volumes speelt. We moeten onze toevlucht nemen tot deze elementen wanneer we op zoek zijn naar een zuiver en smooth vervormd geluid. Een geluid zoals dat we in de minder luidruchtige nummers van Yo La Tengo vinden zoals DIT nummer.

Om deze buzz te corrigeren, werden humbuckers (of dubbel gewikkelde elementen) ontwikkeld. Wanneer twee single-coils op een bepaalde manier zijn verbonden, verdwijnt de buzz. En niet alleen het geluid: een bepaalde helderheid van het geluid verdwijnt ook, waardoor het voller en krachtiger wordt. Aangesloten op de versterker met hetzelfde volume als de single coil, klinkt de humbucker veel luider. Daarom zullen we deze gebruiken om een goede herrie te maken, zoiets als DIT nummer.

Een andere optie om de verschillende intensiteiten te krijgen die we eerder hebben genoemd, is om een gitaar met beide soorten elementen te hebben en met de schakelaar te spelen. Want, vrienden, in indierock zijn er veel verschillende stijlen in elkaar versmolten.

Pedals will lead the way

Laten we eerlijk zijn: er is geen element in je uitrusting dat je benadering van het geluid dat we zoeken meer zal bepalen dan de pedalen. Maar is een fuzz of een distortion hetzelfde als een overdrive? Waar gebruik ik ze allemaal voor? Nou, laten we het stap voor stap doornemen.

Als we het over vervormingspedalen hebben, is fuzz de oudste. Zijn geluid, rijk aan harmonischen, lijkt op het gezoem van een horzel en is kenmerkend voor psychedelische rock (een van de bronnen waaruit alternatieve rock komt, die bijvoorbeeld aan Screaming Trees doet denken). Fuzz reproduceert het geluid van een defecte versterker en stelt ons in staat om enkele noten of akkoorden te verlengen en aanwezig te maken. Er zijn tientallen modellen, maar degene die we hier plaatsen zijn zeker opties: de Electro Harmonix Green Russian Big Muff Fuzz, de Electro Harmonix Big Muff PI USA of de Dunlop Jimi Hendrix Fuzz Face. Dat gezegd hebbende, vertel me: wil je zo klinken?

Naast een reverb en een overdrive (die we later zullen zien), zit de kern tot die muur van geluid die J Mascis bouwt in zijn fuzz. Hiervoor moeten we de volumepotentiometer op twee uur instellen, de toon op één uur en de sustain (tijd dat een noot, die slechts één keer wordt gespeeld, kan blijven klinken totdat deze niet meer hoorbaar is) op volle toeren. Met een dominante sustain zullen we een muur van vervorming creëren, geconfigureerd door de verschillende noten wanneer ze op elkaar worden gestapeld. Voor een geluid zoals dat van John Frusciante in de solo van Wet Sand, zouden we de sustain op vol vermogen houden en het volume en de toon nog meer verlagen (rond 11 uur) om het geluid een beetje zachter te zetten.

Het overdrive-pedaal emuleert daarentegen het overdrive-effect van een buizenversterker op maximaal volume: het versterkte signaal overschrijdt de capaciteit van de buizen en dat vervormt de geluidsgolf op een vloeiendere manier dan fuzz of distortion. Het is dus duidelijk dat we het zullen gebruiken om verschillende graden van vervorming te bieden. Deze drie voorbeelden die je hierboven hebt, zijn drie zeer interessante modellen: de Wampler Plexi Drive Deluxe bijvoorbeeld, wordt vaak gebruikt door J Mascis, de Alexander Pedals Jubilee Silver wordt vaak gebruikt door John Frusciante zowel met Red Hot Chili Peppers als solo, en de Fulltone OCD Overdrive V2, hoor je vaak met Thurston Moore. Laten we dit laatste pedaal als referentie nemen. In Bull in the Heather is er bijvoorbeeld een tweede gitaar met een overdrive die we kunnen krijgen door het volume en de drive (de hoeveelheid signaal waarop het effect wordt toegepast) op 11 uur in te stellen en de toon ietwat sterker op zo’n twee-drie uur. Door een compressorpedaal toe te voegen, creëert dit het perfecte contrapunt met de eerste gitaar. In de beroemde openingsnummer van Dinosaur Jr.’s Feel the Pain, bijvoorbeeld, kunnen we de soepelheid van een overdrive te horen, in dit geval met de toon op vol gas (om aanwezigheid te genereren) en met de versterking en het volume tussen twee en drie uur. Nog één ding voordat we met de vervormingspedalen eindigen: er is nog een mogelijkheid om het signaal te verhogen en de versterker te verzadigen. We hebben het over de booster.

En nu komen we bij de distortion pedalen. Ze zitten als het ware tussen de overdrive en de fuzz. Hoewel moderne buizenversterkers gemakkelijk kunnen vervormen, zal een pedaal ons om een specifiek geluid te bereiken en gemakkelijker te manipuleren. Voor het geluid waar we naar op zoek zijn, wordt distortion gebruikt wanneer we op zoek zijn naar meer agressiviteit en intensiteit, en dat is waar deze vier beesten over gaan. Laat ons je voorstellen aan: de Boss DS-2, de DS-1, de Proco Rat 2 en de MXR Distortion +. En als we het hebben over agressie, intensiteit en alternatieve rock dat iets harder is… hebben we het natuurlijk over Nirvana. De DS-1 heeft bijvoorbeeld veel van zijn populariteit te danken aan het feit dat Cobain (en ook Novoselic op zijn bas) het overal mee naartoe nam. De riff van In Bloom bijvoorbeeld. Om die nuance te krijgen, moeten we de toon en de level op de helft instellen en de distortion potentiometer op vol. Tijdens de In Utero-tour gaf Cobain veel aandacht aan de DS-2. Het bewijs is te vinden in de gitaar van Heart Shaped Box, met een rauwheid die we zullen krijgen door de level en de toon op 11 uur te zetten, de distortion op vol en turbo in het midden. De Proco Rat is een van de meest gebruikte pedalen in grunge, maar merkwaardig genoeg gebruikte Cobain hem alleen in Territorial Pissings. Hoe? Nou, het is heel eenvoudig: stel het filter en volume in tussen 9 en 11 uur en draai de distortion natuurlijk op volgas. Zie je? Daarom zegt men dat Nirvana-nummers door iedereen kon worden gespeeld.

Meer pedalen?

Yep, je hebt de basis, het is waar, maar je bent toch niet zo ver gekomen als je alleen dat wilde?

Chorus is gebaseerd op het kopiëren van het signaal van onze gitaar en het iets vertragen van het origineel. Op dat gekopieerde signaal past het pedaal een kleine detune toe die op een cyclische manier oscilleert. We hebben het over een van de emblematische pedalen van indie en alternatieve rock. Deze twee modellen, de Boss CH-1 en de Electro Harmonix Small Clone behoren tot de meest karakteristieke. De eerste is te horen op de gitaren van Sonic Youth in Wishing Fulfillment in combinatie met een boost. In dit geval zou je de depth van de chorus (hoeveelheid gedetuned signaal) tussen 11 en 12 brengen, de rate (oscillatiesnelheid) tot 10 of 11 en de level (signaal met effect/signaal zonder effect) en de EQ op 1. De tweede is te horen op de gitaar van Come as You Are, zonder verdere uitleg nodig, behalve dat Cobain de rate op de helft zou zetten.

Als we kieskeurig worden, mag een beetje reverb (galm) niet ontbreken van je pedalboard. Laten we niet vergeten: reverb moet simuleren dat ons geluid in een andere ruimte wordt geproduceerd (dieper, smaller, hoger, etc.) dan waar we echt in zijn. Het is een fundamenteel pedaal als het gaat om het toevoegen van diepte aan je geluid. Deze twee modellen kunnen als voorbeeld dienen: herinner je je de gitaar van J Mascis in Little Fury Things? Nou, onder andere pedalen gebruikt hij de Boss RV-6. Level (signaal met effect/signaal zonder effect) op 11, tone(hoge en lage tonen) op 12, time (tijd die nodig is om de galm te laten verdwijnen) op 9 en de spring reverb (simuleert de klassieke spring uit de jaren 50). De rode buurman, de TC Electronic Hall of Fame 2 wordt gebruikt door John Frusciante in The Sides, die de galm van hall, tone, decay (tijd die nodig is om de galm te laten verdwijnen) selecteert en FX-level (signaal met effect/signaal zonder effect) tussen 10 en 11.

We sluiten deze bespreking over pedalen af met twee elementen die de kers op de taart kunnen zijn. Links zie je de Dunlop Crybaby GCB95, een pedaal waarmee geen introductie nodig is: weinig wah-wahs zijn zo bekend. Een voorbeeld? Luister naar de solo van Stephen Malkmus in Jo Jo’s Jacket. Rechts de Electro Harmonix Memory Toy, een analoge delay. Juist om het geluid dat we zoeken af te ronden en het een veelzijdigheid te geven, wordt het gebruik van analoge delays meestal aanbevolen. En zo niet, vertel dat dan aan John Frusciante.

En nu de versterkers!

Zoals als bij gitaren is de versterker niet het cruciale element bij het bereiken van het geluid waarnaar we op zoek zijn, maar met een aantal zaken in gedachten kunnen we ons doel bereiken zonder volledig op de pedalen te hoeven vertrouwen. Voor zover het gaat, er wordt vaak benadrukt dat hoe ouder (of vintage) je versterker is, hoe beter. De vier bovenstaande modellen zijn klassiekers: Fender Blues Junior, Vox AC15 C1, Fender 65 Princeton Reverb en Fender 68 Custom Twin Reverb. Het is je misschien opgevallen dat Fender de overhand heeft. Daar is een reden voor: sinds mensenheugenis worden deze versterkers zeer gewaardeerd om de concreetheid en zuiverheid van hun geluid, vooral de klassieke blackface- en silverface-modellen. Om het crunchy geluid te bevoordelen, worden de hoge tonen meestal over de midden en lage tonen versterkt. Om de juiste distortion te vinden, is het raadzaam om het volume zoveel mogelijk te verhogen en vervolgens het volume van het distortion pedaal te testen totdat het voldoende scherp is. Als je vervolgens iets zachter moet zetten, moet je ervoor zorgen dat dit zich in het middenbereik bevindt. En nu… is het een kwestie van friemelen…

Trucs zonder gadgets

Hier zijn ze:

• Vergeet niet dat er in indie/alternatieve rock geen echt verschil is tussen een ritmegitarist en een solist. Lee Ranaldo en Thurston Moore, wie is de solist en wie is de ritmische? Het is niet zo duidelijk! Dit vertaalt zich in een groter belang op de riffs (meer op akkoorden gebaseerd) en ritmes dan je typische gitaarsolo.
• De akkoorden bevatten meestal kleine variaties: of het nu een grote of een kleine noot is, de “veranderde” akkoorden zijn kenmerkend voor deze klank.
• De maatsoort is normaal 4/4. Dit maakt het gemakkelijker om het ritme te behouden, maar je bent verantwoordelijk voor een pakkende akkoordprogressie die niemand verveelt.
• Met of zonder solo? Het is een van de grote debatten. Aangezien dit geluid afkomstig is uit een reactie op de dinosaurussen van rock, is er geen plaats voor masturbatie-solo’s. Dus als die er zijn, hebben ze een andere betekenis. Vergelijk DIT nummer met een van Slash ‘s. Zie je?
• Less is more: altijd. Onthoud dat je een gitarist bent in een indie/alternatieve rockband, je bent geen Matt Bellamy (en wil dat ook niet zijn).

Conclusie

De meeste van de hierboven genoemde bands kwamen naar voren als een reactie op ‘sleaze’ en op wie we kunnen noemen als mensen-die-niet-begrijpen-dat-Spinal-Tap-een-grap-was. Dat is waar de veronderstelde luiheid en “normaliteit” die de leden van Yo La Tengo of Pavement omarmt vandaan komt. Het is belangrijk om hier op te wijzen, omdat deze bands niet alleen een geluid zijn, maar ook een geest: ja, neem de tijd om je gitaar, je versterker en je pedalen te selecteren, maar vergeet niet dat dit over liedjes, ideeën en emoties gaat. En nog iets: als je merkt dat je jezelf te serieus neemt, laat alles vallen en begin opnieuw, de wereld zal je bedanken.

Toon alle blogs door Larry