Elektrische gitaarelementen – pickups: Hoe klinken de verschillende types?

In dit artikel werpen we een licht op een absoluut essentieel onderdeel van het elektrische gitaargeluid: gitaarelementen – oftewel pickups, zoals ze internationaal vaak genoemd worden. 🎸

We bekijken de klankverschillen om je te helpen bepalen welke pickups het best passen bij welke muziekstijl. 🤘

Hoe werkt een gitaarpickup eigenlijk?

Laten we beginnen bij de basis. Simpel gezegd, vangt een pickup de trillingen van de (metalen) snaren op en zet deze om in een elektrisch signaal. Dat signaal gaat naar de versterker, die het vervolgens via een speaker omzet in hoorbare geluidsgolven.

Een pickup bestaat uit een spoel van koperdraad die gewikkeld is rond één of meerdere magneten. Soms worden daar metalen staven (pole pieces) aan toegevoegd in combinatie met een magneet.

Welke soorten gitaarpickups zijn er?

De eerste pickups voor gitaren waren zogenaamde single coils. Zoals de naam al zegt, heeft dit type pickup één spoel. Ze hebben wel een klein nadeel:

Ze zijn relatief gevoelig voor storingen, vaak hoorbaar als een typische “single coil hum”, die kan ontstaan door bijvoorbeeld transformatoren of podiumverlichting in de buurt.

Om deze brom te onderdrukken, werd eind jaren ’50 de humbucker ontwikkeld. Dankzij een slimme combinatie van twee spoelen en een staafmagneet elimineert dit type pickup de gevreesde single coil-storing.

De P90 pickup bevindt zich qua sound tussen een single coil en een humbucker. Qua constructie lijkt hij op een single coil – hij heeft namelijk ook maar één spoel – maar het ontwerp wijkt iets af.

De spoel van een P90 is breder en hoger, wat je meteen ziet aan de buitenafmetingen. Naast deze drie hoofdtypes bestaan er talloze varianten, vaak gebaseerd op deze basismodellen.

Voorbeelden zijn gold foil pickups of actieve single coils en humbuckers, die verbonden zijn met een klein voorversterkertje dat meestal werkt op een 9V-batterij.

Hoe klinkt een single coil pickup?

Single coil pickups vind je bijvoorbeeld op klassieke Stratocaster- en Telecastermodellen. Hun klank is meestal helder en sprankelend, en de tussenposities van de schakelaar – bijvoorbeeld de combinatie van twee pickups – zorgen voor karakteristieke sounds.

De typische “country twang” krijg je vaak met de combinatie van de hals- en brugpickup op een Tele, terwijl het geluid van Mark Knopfler in “Sultans Of Swing” onlosmakelijk verbonden is met de klassieke Strat single coil-klank.

Single coils zijn ideaal voor cleane sounds, en werken ook prima met lichte tot medium oversturing. Voor zwaar vervormde sounds – zoals bij metal – zijn ze minder geschikt, vooral vanwege hun gevoeligheid voor storingen.

Gelukkig bestaan er oplossingen, zoals actieve single coils. Ook zogeheten noiseless pickups, die een extra spoel hebben om ruis te onderdrukken zonder het geluid sterk te veranderen, bieden uitkomst.

Single coils reageren heel gevoelig op je touch, en met de juiste afstelling van je versterker of overdrive-pedaal kun je er expressieve vervorming mee aansturen – iets waar veel gitaristen dol op zijn.

Muzikaal voelen single coils zich thuis in veel genres. Bekende gitaristen die hun herkenbare sound grotendeels haalden uit single coil pickups zijn onder andere John Frusciante, Cory Wong, John Mayer, David Gilmour en Jimi Hendrix.

Waar zijn P90-pickups goed voor?

De P90-pickup werd populair toen hij werd gebruikt in de eerste Gibson Les Paul-modellen begin jaren ’50. Vanwege de gelijkenis met een stuk zeep kreeg hij ook wel de bijnaam “soapbar pickup”. Dankzij het ontwerp heeft de P90 niet alleen een groter formaat, maar levert hij ook een iets hogere output.

Dat betekent dat je bij gelijke instellingen meer oversturing uit je versterker of overdrive-pedaal haalt dan met een klassieke single coil. Net als single coils staan P90’s bekend om hun open sound en dynamische respons, maar dan met net wat meer midrange-power.

Door deze eigenschappen is de P90 uitermate geschikt voor wat rauwere sounds, zoals te horen is bij grootgebruikers als Pete Townshend (The Who), Billy Joe Armstrong (Green Day) en Chris Buck (Cardinal Black). Een ideale pickup voor rock, blues en stijlen waar je wat korrelige crunch en een dosis attitude nodig hebt.

Welke sounds passen het best bij humbuckers?

Van de drie basistypes hebben humbuckers over het algemeen de hoogste output en drijven ze je versterker dus sneller in oversturing. Dat wil echter niet zeggen dat je er geen cleane sounds mee kunt spelen. Veel jazzgitaristen zweren bij de humbucker vanwege zijn warme toon, en met de combinatie van brug- en halspickup kun je verrassend funky klanken krijgen.

Humbuckers worden vooral geassocieerd met rock in al zijn vormen – van classic rock tot moderne metal. Ze klinken doorgaans wat voller en warmer, en minder sprankelend dan single coils of P90’s. Hoe meer windingen, hoe vetter het geluid. Denk aan de sounds van Slash of Jimmy Page: klassiek humbucker-terrein.

Binnen de humbucker-categorie is er een duidelijk onderscheid tussen vintage en moderne stijlen. De klassieke vintage humbuckers zijn vaak geïnspireerd op de Gibson PAF-pickups uit 1959. Ze leveren een warme, open en heldere toon met wat minder output.

Ze doen qua karakter bijna denken aan P90’s, wat ze nog steeds razend populair maakt. Door hun dynamiek worden ze vaak verkozen boven moderne humbuckers als het gaat om cleane en low-gain sounds. Moderne humbuckers – zoals de actieve Fishman Fluence pickups – zijn juist perfect voor heldere, agressieve klanken zoals je die hoort in moderne rock en metal. Ze combineren punch met een strakke basweergave, ideaal voor drop tunings.

Een bijzondere eigenschap van humbuckers is dat je ze vaak kunt splitten. Daarbij schakel je één van de spoelen uit, waardoor je een single coil-achtig geluid krijgt. Tim Henson (Polyphia) heeft in zijn signature-model een ingenieus circuit waarmee hij een breed scala aan sounds kan oproepen.

Gold Foil pickups: insider tip

Naast de drie klassieke pickuptypes duiken er af en toe nieuwe of herontdekte varianten op. Zo zijn gold foil pickups de laatste tijd flink in opkomst.

Dan Auerbach (The Black Keys) en Jack White spelen graag op gitaren met gold foils, en ook Mateus Asato had een signature Telecaster met twee van deze pickups.

Gold foil pickups bestaan als single coil én als humbucker. De kenmerkende elementen zijn natuurlijk de goudkleurige folie en hun unieke sound. Ze klinken scherp en dun – in de goede zin – en zijn bij uitstek geschikt voor licht overstuurde, rauwe sounds. Voor high-gain zijn ze minder geschikt; je komt ze vooral tegen in moderne blues en indie rock.

Bekijk gitaarpickups op thomann.de

Neem gerust een kijkje in de Thomann-shop. Vragen? Laat het ons weten!

Online Gids: Elektrische Gitaar Pickups

Meer leren over pickups? Check dan zeker onze online gids via de link hierboven.

Wat is jouw favoriete pickuptype?

Welk type pickup gebruik jij het liefst voor jouw sound? Laat het ons weten in de reacties!