
Een Sci-fi themalied maken of met intergalactische werelden communiceren? Geen enkel probleem met de theremin. Toen het merkwaardige instrument werd geïntroduceerd, schreef de pers gefascineerd: “je kunt muziek gewoon uit de lucht halen”. Het is een klein doosje met twee antennes die aan de bovenkant uitsteken… Kunnen er echt geluiden uit zo’n ding komen? Zeker weten! ?
1. Pioneer van elektronische muziekinstrumenten ??
De theremin wordt beschouwd als het eerste elektronische muziekinstrument ooit, een legendarische machine. Het is ook het enige instrument ter wereld dat bespeeld kan worden zonder aangeraakt te worden! Het magnetische veld verandert door de variërende afstanden tussen twee handen. De ene hand is verantwoordelijk voor de toonhoogte, de andere voor het volume. De allure neemt aanzienlijk toe als je bedenkt wanneer de eerste versie werd uitgebracht: 1920! Volgend jaar viert dit mystieke apparaat z’n 100ste verjaardag.
2. Grenzen overschrijdend tussen muziek en technologie ?
Volgens deskundigen werd de uitvinder en fabrikant Lev Sergeyevich Termen in 1938 door de Sovjet geheime dienst NKVD ontvoerd en naar de Sovjet-Unie teruggebracht. Na een verblijf in het beruchte werkkamp Magadan, werd hij in een militair onderzoeksfaciliteit geplaatst. Daar heeft hij veel dingen uitgevonden. Metaal- en mijndetectoren werken ook volgens het Theremin-principe.

Lev Sergeyevich Termen
3. Horror, sci-fi en thrillerfilms ?
Keer op keer werden de mystieke geluiden van de theremin in thrillers en sci-fi-films gebruikt. Alfred Hitchcock gebruikte het spacey instrument in zijn film “Spellbound” in 1945 en ook Billy Wilder in “The Lost Weekend” datzelfde jaar. De componist van de soundtrack was een zekere Miklós Rózsa. Zo werd de theremin de ster van de hoogwaardige cinematografie.

Miklós Rózsa
4. Bijna voorbestemd voor science fiction ?
En natuurlijk heeft de theremin een cultstatus onder fans van intergalactische werelden. Het is bijzonder geschikt voor het reproduceren van het themalied van Star Trek, zoals hieronder te zien en te horen is:
5. Een klassieker ook in rock en pop ?
In de popmuziek werd de theremin door de Beach Boys bekend gemaakt toen ze in 1968 het speciale effect in hun nummer “Good Vibrations” gebruikten. Andere bekende artiesten die de theremin in hun nummers gebruiken zijn Sting, Tom Waits en Jean-Michel Jarre. Velen vroegen zich af waar die geluiden vandaan kwamen. Nu weet je het.
6. Wanneer de ene legende naar de andere reikt ?
Vanaf 1953 wijdde Robert Moog zich aan de theremin en richtte zijn allereerste bedrijf op. Het doel was om kits voor theremin-apparaten samen te stellen en te verkopen. De circuittechnologie werd de basis voor de eerste spanningsgestuurde synthesizers. Kort daarna, kwam de legendarische MiniMoog tevoorschijn. De theremin is als het ware de voorvader van de Moog-synth.
7. Grote fanbase wereldwijd ?
Al vele jaren zijn er evenementen geweest waarin de theremin centraal stond, bijvoorbeeld het ‘Hands Off’- festival in Engeland en het ‘ Elektromagnetica’- festival in Chili. Ook al is het instrument minder bekend, het heeft nog steeds een groot aantal fans. Zo organiseert de Theremin Academy regelmatig cursussen en seminars in Colmar, Frankrijk en Berlijn. Lydia Kavani, het achternichtje van Lev Thermen, geeft bijvoorbeeld les in Oxford.
8. Pure fascinatie en supertalent ?
Bijna niemand beheerst de theremin zoals Barbara Buchholz. Ze leerde Lydia Kavina kennen en was gefascineerd door de magie van dit buitengewone instrument. In 2009 verscheen Barbara op RTL’s show “Das Supertalent” en bereikte de halve finale. Na haar optreden waren de mensen in de hal zo betoverd dat het applaus pas enige tijd daarna begon. Drie jaar later stierf Barbara helaas aan kanker.
9. Teruggebracht tot de essentie ?
De Moog Etherwave Theremin is al jaren in verschillende versies verkrijgbaar, en de Moog’s Theremin Plus is sinds 2009 verkrijgbaar. Overigens hebben alle varianten de volgende informatie gemeen: “Aantal toetsen: 0 – Aanraakdynamiek: Nee”.
PS: Uitvinder Lev Sergeyevich Termen en de elektrische pionier Bob Moog zijn niet langer onder ons. Maar de theremin was een pionier op het gebied van synthesizers, keyboards, werkstations en drummachines die we tegenwoordig allemaal kennen. De erfenis van de theremin gaat verder, ga je gang, probeer het eens uit en zie of je het leuk vindt!
Frits schreef:
En vergeet Led Zeppelin niet: het middendeel in Whole Lotta Love.
Michaël schreef:
En de score van Midsomer murders niet te vergeten.